انتخاب‌های آگاهانه ازنظر زیست‌محیطی در شیر ممکن است مشکل باشد وقتی‌که گزینه‌های زیادی ارائه می‌شود. آیا باید شیر گیاهی بخریم، یا لبنیات دامی؟ ما شواهد را برای کمک به انتخاب نوع شیر مناسب در ادامه بررسی کرده‌ایم.
لبنیات بزرگترین ردپای محیطی را دارند
هر نوع شیر گیاهی، اعم از حبوبات، آجیل یا دانه‌ها، هنگام انتشار گازهای گلخانه‌ای و همچنین استفاده از آب و زمین، تأثیر کمتری نسبت به لبنیات دارد.
تمام مطالعات موجود، ازجمله بررسی‌های سیستماتیک، به‌طورجدی این موضوع را نشان می‌دهد.
یک مطالعه در سال 2018 تخمین می‌زند که لبنیات حدود سه برابر بیشتر از شیرهای گیاهی باعث انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
در مورد شیر گاو، پتانسیل گرمایش جهانی – که به‌عنوان کیلوگرم معادل دی‌اکسید کربن در هر لیتر شیر اندازه‌گیری می‌شود – بین 1.14 در استرالیا و نیوزیلند تا 2.50 در آفریقا متغیر است.
این را با پتانسیل گرمایش جهانی شیرهای گیاهی مقایسه کنید که به‌طور متوسط برای شیر بادام و نارگیل فقط 0.42 و برای شیر سویا 0.75 است.
علاوه بر این، لبنیات به‌طورکلی 9 برابر بیشتر از گزینه‌های گیاهی به زمین نیاز دارند.
هر لیتر شیر گاو 8.9 مترمربع در سال استفاده می‌کند، درحالی‌که این مقدار برای جو 0.8، سویا 0.7، بادام 0.5 و شیر برنج 0.3 است.
میزان مصرف آب برای شیر گاو نیز به همین ترتیب بیشتر است: 628 لیتر آب برای هر لیتر لبنیات،
در مقایسه با بادام 371، برنج 270، جو دوسر 48 و شیر سویا 28.
شیر مناسب آجیل
تقریباً از هر مغزی می‌توان شیر مناسب تهیه کرد، اما محبوبیت بادام، فندق و نارگیل نشان می‌دهد؛
نه‌تنها شیرهای مغزدار به زمین‌های کوچکتری احتیاج دارند، درختانی که آن‌ها روی آن‌ها رشد می‌کنند کربن را جذب می‌کنند
و در پایان عمر خود زیست توده چوبی مفیدی تولید می‌کنند.
شیر مناسب بادام
کالیفرنیا بزرگترین تولیدکننده شیر بادام در جهان است و پس‌ازآن استرالیا قرار دارد.
در مقایسه با سایر گزینه‌های شیر گیاهی، مصرف آب آن بسیار بیشتر است و تا حد زیادی به آبیاری آب شیرین بستگی دارد.
یک مغز بادام کالیفرنیا به 12 لیتر آب نیاز دارد که سؤالاتی را در مورد تولید صنعتی این مغزها در مناطق کم آب ایجاد می‌کند.
بااین‌حال بزرگترین نگرانی زیست‌محیطی در مورد تولید بادام در ایالات‌متحده مرگ‌ومیر بالای زنبورهای عسل است
که برای گرده‌افشانی درختان استفاده می‌شود.
این ممکن است به این دلیل باشد که زنبورهای عسل در معرض سموم دفع آفات، ازجمله گلیفوسات و کشاورزی فشرده صنعتی هستند
که اکوسیستم‌های شکننده طبیعت را به‌شدت متحول می‌کند.
در استرالیا که باغ‌های بادام از مقیاس کمتری برخوردار هستند و ازنظر صنعتی کمتر هستند، زنبورداران چنین مشکلاتی را تجربه نمی‌کنند.
هنوز میلیون‌ها زنبورعسل موردنیاز است و آتش‌سوزی، خشکسالی، سیل، دود و گرما می‌تواند سلامتی آن‌ها را تهدید کند.
شیر مناسب نارگیل
به‌طورکلی، عملکرد محیطی شیر نارگیل خوب است – درختان نارگیل از مقدار کمی آب استفاده می‌کنند و دی‌اکسید کربن را جذب می‌کنند.
بااین‌وجود ازآنجاکه نارگیل فقط در مناطق گرمسیری کشت می‌شود، تولید صنعتی این شیر می‌تواند زیستگاه حیات‌وحش را از بین ببرد.
افزایش تقاضای جهانی برای شیر نارگیل احتمالاً فشار بیشتری بر محیط زیست و حیات‌وحش وارد می‌کند و این تعارضات را عمیق‌تر می‌کند.
شیر مناسب فندق
فندق برای محیط زیست گزینه بهتری است زیرا درختان توسط باد گرده‌افشانی می‌کنند و گرده خشک هوا را بین گیاهان همسایه و نه زنبورهای عسل حمل می‌کند.
فندق همچنین در مناطقی با بارندگی بیشتر در اطراف دریای سیاه، اروپای جنوبی و آمریکای شمالی رشد می‌کند
و آب بسیار کمتری نسبت به درختان بادام می‌خواهد.
شیر فندق از قبل به‌صورت تجاری در دسترس است و اگرچه تقاضا و تولید آن رو به افزایش است، اما کشت درختان بوته هنوز تحت عملیات گسترده در مقیاس وسیع قرار نگرفته است.
شیر مناسب از حبوبات
از شیر سویا هزاران سال است که در چین استفاده می‌شود و قبلاً در غرب حضور مستقیمی داشته است، اما گزینه کنف نسبتاً جدید است.
تمام حبوبات از بین برنده نیتروژن هستند. این بدان معنی است که باکتری‌های موجود در گیاهان نیتروژن تولید می‌کنند که باعث بهبود حاصلخیزی خاک و کاهش نیاز به کود می‌شود.
حبوبات، به‌ویژه در مقایسه با بادام و لبنیات، ازنظر آب نیز کارآمد هستند.
شیر مناسب سویا
شیر سویا ازنظر آب، پتانسیل گرم شدن کره زمین و کاربری زمین عملکرد محیطی بسیار خوبی دارد.
ایالات‌متحده و برزیل بزرگترین تأمین‌کننده لوبیای سویا هستند و این گیاه هنگام استفاده تجاری بسیار متنوع است و سهم زیادی از لوبیا به‌عنوان خوراک دام استفاده می‌شود.
بااین‌حال، یک نگرانی مهم زیست‌محیطی، نیاز به پاک‌سازی و تبدیل تعداد زیادی از گیاهان بومی برای رشد سویا است.
کاهش کلی تقاضا برای گوشت و غذاهای حیوانی به‌طور بالقوه می‌تواند نیاز به تولید مقادیر زیادی دانه سویا برای خوراک دام را کاهش دهد، اما هنوز شاهد چنین تغییراتی نیستیم.
شیر مناسب کنف
فواید زیست‌محیطی شیر کنف آن را به یک تغییردهنده بازی تبدیل می‌کند.
دانه‌های آن برای روغن و شیر فرآوری می‌شود، اما گیاه آن بسیار پرکاربرد است – تمام قطعات آن می‌تواند به‌عنوان مواد ساختمانی، الیاف نساجی، کاغذ تفاله و کاغذ یا پلاستیک‌های پایه کنف استفاده شود.
ریشه‌های آن عمیق رشد می‌کنند که باعث بهبود ساختار خاک و کاهش قارچ می‌شود.
همچنین در برابر بیماری‌ها مقاوم است و سایه زیادی ایجاد می‌کند که رشد علف‌های هرز را سرکوب می‌کند.
این امر به‌نوبه خود نیاز به علف‌کش‌ها و سموم دفع آفات را کاهش می‌دهد.
کنف به آب بیشتر از سویا، اما کمتر از بادام و لبنیات نیاز دارد.
باوجوداینکه یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی است که بخصوص در اروپا استفاده می‌شود، کنف در مقادیر بسیار کمی تولید می‌شود.
شیر مناسب از غلات
تقریباً از هر غلات می‌توانیم شیر گیاهی تولید کنیم، اما محبوبیت برنج و جو دوسر در این میان بیشتر است.
بااین‌حال، آن‌ها در مقایسه با شیرهای خشکبار به زمین بیشتری نیاز دارند.
برنج
شیر برنج جای آب زیادی دارد. به‌ویژه، در مقایسه با سایر گزینه‌های گیاهی با انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌ای همراه است زیرا باکتری‌های تولیدکننده متان در شالیزارهای برنج ایجاد می‌شوند.
در برخی موارد، شیر برنج ممکن است حاوی مقادیر غیرقابل قبولی از آرسنیک باشد؛
و استفاده از کود برای افزایش عملکرد می‌تواند مجاری آب اطراف را آلوده کند.
شیر مناسب جو دو سر
شیر جو دو سر به دلیل مزایای کلی زیست‌محیطی، در سراسر جهان محبوبیت بیشتری پیدا کرده است.
اما مشابه سویا، قسمت عمده تولید جو دوسر برای خوراک دام مورداستفاده قرار می‌گیرد
و هرگونه کاهش تقاضا برای غذاهای حیوانی باعث کاهش فشار بر این گیاه می‌شود.
در حال حاضر در كانادا و آمریكا كشت می‌شود، بیشتر عملیات جو دوسر به‌صورت مونوكشت در مقیاس وسیع انجام می‌شود، به این معنی كه این تنها نوع محصول است كه در یك منطقه بزرگ پرورش می‌یابد.
این عمل حاصلخیزی خاک را کاهش می‌دهد، تنوع حشرات را محدود می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌ها و آلودگی به آفات را افزایش می‌دهد.
جو دوسر نیز به‌طورمعمول با سموم دفع آفات بر پایه گلیفوزات پرورش می‌یابد که اعتبار محیط زیست آن را لکه‌دار می‌کند
زیرا می‌تواند باعث تکثیر عوامل بیماریزای گیاهی، حیوانی و حشره‌ای مقاوم در برابر گلیفوزات شود.
پیام آخر: تنوع در گزینه‌ها
نسخه‌های ارگانیک تمام این شیرهای گیاهی برای محیط زیست بهتر است زیرا در آن‌ها از کودهای شیمیایی کمتری استفاده می‌شود، عاری از آفت‌کش‌ها و علف‌کش‌ها هستند و فشار کمتری به خاک وارد می‌کنند.
هر نوع افزودنی اعم از تقویت‌کننده، مانند کلسیم یا ویتامین، طعم‌دهنده‌ها یا مواد اضافی مانند شکر، قهوه یا شکلات، باید جداگانه در نظر گرفته شود.
در نظر گرفتن بسته‌بندی نیز بسیار مهم است.
بسته‌بندی 45٪ از پتانسیل گرمایش جهانی شیر بادام کالیفرنیا را تأمین می‌کند؛
و لازم به یادآوری است که هدر دادن شیر از اثر زیست‌محیطی بسیار بیشتری برخوردار است و اخلاق نحوه بهره‌برداری انسان از دنیای حیوانات را زیر سال می‌برد.
اگر به‌عنوان یک مصرف‌کننده در تلاش برای کاهش ردپای محیطی شیر مصرفی خود هستید، اولین پیام این است که باید از مصرف لبنیات خودداری کنید و آن را با گزینه‌های گیاهی جایگزین کنید.
پیام دوم این است که بهتر است شیرهای گیاهی مورداستفاده را متنوع کنیم.
تغییر به تنها یک گزینه، حتی اگر در حال حاضر ازنظر محیط زیست دوستانه‌ترین باشد، به این معنی است که تقاضای بازار به‌طور بالقوه مورد سو استفاده قرار می‌گیرد.