قهوه موریس– قهوه یمنی – قهوه به‌عنوان دومین کالای پرمصرف جهان پس از بنزین و دومین تجارت بعد از نفت، بخش قابل‌توجهی در بازار سرمایه دارد، اما سودهای کلان جابه‌جاشده در این صنعت آیا به‌صورت یکسان در چرخه تولید قهوه تقسیم می‌شود؟ آیا کشاورزان و تولیدکنندگان قهوه نیز این سود و درآمد به‌اندازه کافی بهره‌مند می‌شوند؟
رسیدن به پاسخ این سؤالات نیازمند بررسی چرخه تولید و وضعیت بازار جهانی قهوه است که در این یادداشت به بخشی از آن می‌پردازیم.
سهم پایین کشاورزان از درآمد قهوه یمنی
بر اساس آخرین آمارها در حدود 125 میلیون نفر در جهان از طرق کشت قهوه امرارمعاش می‌کنند و باوجود دارا بودن سهم بزرگی از بازار جهانی در صنعت قهوه، این افراد قادر به کسب حداقل درآمد پایدار و باثباتی نیستند.
یکی از دلایل اصلی این امر بی‌شک به میزان قیمت‌گذاری قهوه به‌عنوان کالای تجاری در بورس برمی‌گردد. در قیمت‌گذاری قهوه در بازار جهانی، کیفیت قهوه تأثیری در قیمت‌گذاری ندارد و معیار و ملاک اصلی در این امر، هماهنگی بین عرضه و تقاضا در بازار قهوه است.
مکانیسم بورس جهانی به‌گونه‌ای است که تنها زمانی که تقاضا از عرضه قهوه بیشتر باشد روند قیمت حالت صعودی به خود می‌گیرد و برخی اتفاقات سیاسی و تغییرات آب و هوایی که منجر به کاهش عرضه می‌شوند برافزایش قیمت مؤثر است.
قیمت پایه در بورس نیویورک یا «سی کنتراکت پرایس» همواره در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد و واسطه‌ها بر اساس این نرخ‌گذاری، قراردادهای خود را منعقد می‌کنند. عملی که واسطه‌ها انجام می‌دهند بر اساس برخی تکنیک‌های بازار سرمایه و قراردادهای متفاوتی با نرخ‌هایی بالاتر صورت می‌گیرد که تولیدکنندگان سهمی از آن ندارند.
سایه جنگ بر قهوه یمنی مثالی ملموس در بازار قهوه
با حمله عربستان به یمن در سال 2015 و بمباران شهرها و زیرساخت‌های این کشور، یمن به‌عنوان صادرکننده انحصاری قهوه جهان در سال‌های پیش از جنگ، میزان صادرات این کشور، بسیار کم شد.
شهر ساحلی موکا در جنوب یمن، اولین محل کشت تجاری قهوه در قرن 15 میلادی بود و قهوه یمنی از خصوصیات متفاوتی نسبت به دیگر قهوه‌ها برخوردار است. بااین‌حال، تولید 12 هزار تن قهوه یمن با بروز جنگ در این کشور و هزینه‌های بالای صادرات برای کشور در حال جنگ این امر را تا حد زیادی کاهش و در برهه‌ای به صفر هم رساند، چراکه یکی از شاهراه‌های تجارت و صادرات قهوه یمنی از راه شما و از عربستان بود.
یکی از دلایل افت شدید قهوه یمنی در بازارهای جهانی، عدم وجود دولت مرکزی و عدم شفافیت در وزارت کشاورزی و بازرگانی این کشور است، چراکه هیچ کشور واردکننده قهوه مایل به تجارت و واردات قهوه‌ای که اسناد معتبری و شفاف ندارد، نیست.
از دیگر دلایل افت شدید و محبوبیت قهوه یمنی در جهان، این است که به‌واسطه شرایط حاکم بر این کشور و درگیر بودن با جنگ، بسیاری از سوداگران صنعت قهوه، به دلیل نزدیکی اتیوپی به یمن، قهوه اتیوپی را به‌عنوان قهوه یمنی می‌فروشند و این ضربه است به سابقه و کفیت شناخته‌شده قهوه یمنی در بازار جهانی و کاهش قیمت آن.